Besloten groep

‘Kijk nou! Iemand heeft me toegevoegd aan ‘de club van aardige mensen!’ Ik zit aan tafel met mijn laptop even uit te blazen van het opruimen van mijn slaapkamer. Ieder normaal denkend mens gaat met deze hitte heel stil zitten met een glas koud water en een tijdschrift, maar ik moet en zal mijn huis opgeruimd hebben voor we op vakantie gaan.

Jan Willem reageert direct: ‘Zeker door iemand die jou niet goed kent…’ en haalt hiermee een risico op zijn hals. Ik grijns en sla zijn opmerking op voor een later moment van wraak. De club van aardige mensen blijkt een besloten club te zijn op facebook. Dat snap ik wel want aardig zijn we natuurlijk lang niet allemaal en je zult zien dat als jij lid bent geworden die irritante collega of buurman zich ook aanmeldt.

Mijn ego is gestreeld. Blijkbaar word ik aardig gevonden door iemand. Dat geeft een goed gevoel.

Oeps

Ik accepteer de uitnodiging zonder er verder over na te denken want je kunt er altijd weer uitstappen en neem een kijkje in de groep. Mijn oog valt meteen op de omschrijving van  de groep:

Dit is een leuke plek waar aardigerds wekelijks aangemoedigd worden om aardiger naar zichzelf te zijn.

Ik zeg maar even niets hardop en grinnik in mezelf. Dit gaat dus niet zozeer over mijn aardigheid, maar dit gaat erom dat ik aardiger voor mezelf ben. Daar heb ik nog wel wat in te leren. Mijn zojuist over de bol geaaide ego voelt zich beetgenomen.

Zelfkritiek

Misschien was de uitnodiging voor een ‘club van zelf-critici’ beter op zijn plek geweest. Daar ben ik namelijk een kei in. Deels ontwikkeld door mijn opvoeding waarin rapporten beloond werden met geld en waarin hard werken en niet zeuren het motto waren. Maar mijn kritische houding naar mezelf toe ligt vooral verankerd in het seksueel misbruik dat ik meemaakte en waar ik mezelf de schuld van gaf. Opmerkingen als ‘Je had het toch kunnen zeggen?’ of ‘Waarom heeft het zo lang geduurd? (een goedbedoelde vraag van een hulpverlener)’ gaven mij de indruk dat ik iets had kunnen doen. Ik bestempelde mezelf als mislukkeling.

Zeker toen in mijn puberteit ik nogmaals verkracht werd door een stel onbekende militairen tijdens een vakantie. ‘Jij trekt dat soort mensen zeker aan.’, zei ik tegen mezelf en zo legde ik de verantwoordelijkheid van het misbruik bij mezelf en oordeelde ik over mezelf. Niet bepaald aardige gedachten…

Mijn perfectionisme hielp me ook niet bepaald om aardige, milde gedachten over mezelf te hebben. Eigenlijk was het nooit goed genoeg wat ik deed.

En dan is daar nog de wat ruige verstandhouding tussen mijn hoofd en mijn lichaam, waar ik al meerdere keren over schreef. Kritisch op mijn lichaam als het me weer in de steek had gelaten of me had laten weten dat ik te hard van stapel liep.

Compassie

Geloof het of niet, maar toen ik vanmiddag verder ging met mijn training ‘Positieve Psychologie‘ ging het in het hoofdstuk waar ik gebleven was over compassie en zelfwaardering. Ik lach er om en denk meteen aan de club van aardige mensen. Blijkbaar heb ik op meerdere fronten aanmoediging nodig om wat meer zelfcompassie te hebben.

Ik lees boeiende dingen. Waar ik kritisch zijn op mezelf als positief bestempelde, laten de schrijvers van dit boek zien dat een zelfkritische houding stress, onzekerheid, agressie en somberheid in de hand werkt.

Zelfkritiek is een aanval op onszelf en het tegenovergestelde van compassie dat juist het zelfhelend vermogen in werking zet.

Zelfcompassie kun je zien als een onvoorwaardelijke vriendelijkheid voor jezelf en aanwezig zijn (en blijven) bij jezelf als er ongemak of teleurstelling in je leven is. Ofwel: Op een aardige manier met jezelf omgaan ook als het leven tegenzit.

Laag zelfbeeld

De term ‘laag zelfbeeld’ komt in mijn praktijk regelmatig langs. Maar al lezend en nadenkend kom ik tot de conclusie dat een laag zelfbeeld eigenlijk helemaal niet zo’n goede term is. Want wat is laag? In vergelijking met wat of wie? De term laag zelfbeeld impliceert dat er anderen zijn met een hoger zelfbeeld of met een nog lager zelfbeeld. Alsof je aan een bepaalde norm moet voldoen. Bovendien ga je, als je aan een laag zelfbeeld wilt werken, vooral aan de slag met je tekortkomingen.

Stel dat je een laag zelfbeeld hebt omdat je faalangst hebt, onzeker bent in sociale situaties en je al jaren worstelt met een depressie. Wat ga je doen als je je zelfbeeld wilt verbeteren? Dan ga je je faalangst aanpakken, je onzekerheid bestrijden en de sombere gevoelens de baas proberen te worden.  En dat terwijl het aanpakken van je tekortkomingen je geen energie en plezier geeft, maar dit juist energie kost.

Waar het om gaat is niet het lage zelfbeeld, maar om onze zelfwaardering. Die hangt weer samen met zelfcompassie. Zelfwaardering betekent dat je jezelf als waardevol mens ziet, zoals je bent. Je kijkt met trots en plezier naar je sterke kanten en je aanvaardt je tekortkomingen. Je vergelijkt je niet met een ander maar je kijkt op een aardige manier naar wie jij bent. Mét alles erop en eraan.

Ik ben oké

Jezelf veroordelen, mateloos kritisch zijn op jezelf, perfectionisme, jezelf de grond in trappen of vergelijken met anderen… het is niet hoe God het bedoeld heeft. Hij heeft jou gewild en bedacht met al jouw sterke kanten, jouw leuke karaktereigenschappen, jouw unieke persoonlijkheid en jouw lichaam.

Die andere kanten van onszelf zijn er ook. We leven nu eenmaal nog in een wereld vol tekorten en onrecht. We lopen schade op in onze kinder- of jeugdjaren, we raken teleurgesteld in relaties of in onszelf, we falen, er overkomt ons van alles, we hebben beperkingen of ziekte mee te dragen, zijn verslaafd aan eten of andere dingen en er is van alles op ons aan te merken.

Ik ben ik, en ik ben oké. Niet perfect of volmaakt of altijd even aardig. Het is goed zoals het is. Ik koester al mijn sterke kanten, en dat zijn er veel. En de pijnlijke, beschadigde, lastige kanten van mezelf die bekijk ik vriendelijk, zonder oordeel en ik zorg er zo goed mogelijk voor. Natuurlijk mag ik daarin kijken wat ik anders kan doen in mijn leven, ben ik verantwoordelijk voor mijn acties, reacties en mijn houding, mag ik zo gezond mogelijk leven en in ook voor een ander klaarstaan.

Zelfcompassie betekent niet dat je er maar op los kunt leven. Het betekent dat je op een zorgzame, vriendelijke manier met jezelf omgaat.

Club van aardige mensen

Ik denk dat ik er wel in pas, in die club van aardige mensen. Ik ben onderweg om aardiger te worden voor mezelf. Voor mijn lichaam, voor mijn leven, voor mijn gedachten en emoties. En ik merk dat iedere keer als dat lukt ik me prettiger voel. Veel prettiger dan dat ik mezelf genadeloos op mijn kop geef als iets niet gelukt is of ik een gewoonte maar niet onder de knie krijg.

Ik kan nu ook zien dat de dingen die ik als kind en jongere meemaakten niet mijn verantwoordelijkheid waren. Ik ben niet schuldig aan dingen die mij overkomen, maar ik ben wel verantwoordelijk voor hoe ik er op reageer en wat ik er mee doe in mijn leven. Wat een bevrijding is dat!

Hoe zit het met jou? Zou je ook in de club voor aardige mensen passen? Of ben jij een natuurtalent die die aanmoediging niet nodig heeft? Als je je nou net als ik wel herkent in die zelfveroordelende, kritische kijk op jezelf, laat het me weten, want als lid van de club voor aardige mensen mag ik andere aardigerds toevoegen!

Samen onderweg is veel gezelliger!