Onveilig

Vandaag alweer de laatste dag van de driedaagse summer class over hechting. Ik heb me verslapen en na een snel ontbijt zoek ik mijn plekje in de zaal op.  We starten de dag met een lichaamsgerichte oefening. Iedereen gaat om beurten staan en volgt wat het lichaam aangeeft. Aan het eind mag je één woord zeggen om uitdrukking te geven aan wat je voelt. Ik vind het veel te spannend. Ik had meteen als eerste moeten opspringen en iets geks doen. Het kijken naar de anderen maakt me steeds benauwder. Wanhopig probeer ik te voelen of mijn lichaam het überhaupt nog doet. Ik lijk uit allemaal losse onderdelen te bestaan.

Weer staat er iemand op en loopt heel voorzichtig naar het midden. Bijna geluidloos. Het raakt iets bij mij en het roept iets onheilspellends op. Ik pak mijn koffiekopje van de grond en houdt hem stevig vast. De tranen lopen over mijn wangen. Het liefst wil ik verdwijnen en dan weet ik opeens wat ik kan doen. Ik sta op, ga op de grond zitten, sla mijn armen om mijn knieën en blijf even zo zitten. Dan ga ik snel weer op mijn stoel zitten. ‘Onveilig’ zeg ik. Het welbekende hek is van de dam en mijn tranen zijn niet meer tegen te houden. Willeke, naast me, pakt mijn hand. Ik probeer door in haar hand te knijpen nog iets te voelen maar er lijkt geen enkele samenhang in mijn lijf te zitten.

Dan de liefdevolle ogen van Suzanne Haest, één van de trainers van dit weekend. Haar zachte stem zegt: ‘Ik zie ge sterven, gaat ge even met me mee?’

Behoeften

Drie dagen over hechting en ontwikkeling vanuit de Gestalttheorie. Het is een cadeautje aan mezelf. Ik mis de Kempler – weekenden nu mijn studie alweer een jaar is afgelopen. En nu kan ik drie dagen me verdiepen in een thema wat één van de meest basale thema’s van ieder mens is. Hechting. De eerste dag duiken we de theorie in, aan de hand van praktijkvoorbeelden. We kijken naar wat een kind te ontwikkelen heeft en wat daarin dus scheef kan groeien.

Nu, volwassen geworden, is het belangrijk om te kijken naar wat ten diepste je basale behoefte is. Daar mag je je bewust van worden en daarin mag voldaan worden, door jezelf of door een ander. Ik leg de theorie naast mijn eigen leven en herken er veel van. Vooral het omgaan met emoties, ze niet echt doorleven, maar afkappen en wegstoppen vanuit een angst erdoor overspoeld te raken. Terwijl er in iedere emotie die zich tot een gevoel ontwikkelt een behoefte zit. Doorleef je de emotie niet, of anders gezegd, laat je de golf van de emotie niet over het hoogtepunt heengaan en uitrollen, dan komt de behoefte die eronder zit ook niet boven en doe je jezelf tekort. Bovendien blijf je hoog in je spanning/energie zitten.

Michiel van den Heuvel, de andere trainer, omschrijft het prachtig:

Angst wil gedragen worden
Verdriet heeft ruimte nodig om er te zijn
Boosheid wil aankomen
Vreugde wil gedeeld worden

Koesteren en groot worden

‘Ik zie ge sterven…’ Dat heeft ze goed gezien, vanaf de andere kant van de zaal. Ik loop met Suzanne mee en we zoeken een plekje om even te zitten. Ik kan alleen maar huilen en voel me raar. Ik probeer er woorden aan te geven maar die zijn er niet echt. ‘Koester jezelf maar’ zegt Suzanne. Ze doet het voor en ze doet mee. Mijn linkerhand op mijn rechterschouder, mijn rechterhand bij mijn hart. Een beetje heen en weer wiegen. Ik ga er nog harder van huilen. ‘Huil maar kleintje, lieve mooie kleine Judith’… zegt ze en ze praat zachtjes geruststellende woorden. Ik weet niet hoe lang we daar zo zitten, maar opeens voel ik dat ik ruimte nodig heb. Ik sta op en rek me even goed uit. Suzanne staat ook op en helpt me mijn ruimte innemen. ‘Het is allebei nodig’ zegt ze ‘Jezelf koesteren en jezelf groot maken.’ Het voelt goed, ik voel weer verbinding in mijn lichaam. Ik sla wat met mijn armen in het rond en schop met mijn benen. Suzanne geeft er woorden aan terwijl ik bewegingen maak. En dan komt zomaar een nieuwe golf verdriet omhoog. Of boosheid, ik weet het niet goed. Ik huil weer, maar nu anders. Ik ben er zelfs misselijk van. ‘Moet ge overgeven? Gewoon laten gaan!’ zegt Suzanne. Ik hap naar lucht en verzet me tegen het misselijkmakende gevoel. Het zakt weg. De tranen lijken het weg te spoelen.

Dan een diepe zucht. Het is een rare gewaarwording. Alsof ik opeens 100 kilo weeg. Ik voel me stevig, mijn armen en benen voelen wat zwaar aan, maar wel oké. Ik hoef ook niet meer te huilen. ‘He, lekker, veel beter zo!’ zeg ik. We gaan terug naar de groep. Halfdood ging ik eruit en springlevend kom ik weer terug.

Jezelf ondersteunen

Hechtingskwetsures hebben we allemaal. De een meer, de ander minder. De één is vermijdend, de ander angstig, weer een ander gedesorganiseerd gehecht. Sommigen hebben moeite met vertrouwen, anderen met invloed uitoefenen, of met kwetsbaarheid. Verstoorde hechting in de kinderjaren nemen we mee het leven in. Het zijn soms scherven van ons bestaan. Net als de dingen die we meemaken en die ons vormen. De scheiding van onze ouders. Een ouder of broer of zus die ziek werd of overleed. Geweld, verwaarlozing, misbruik. Maar, zo leer ik ook weer in deze dagen, dat heeft niet het laatste woord. We nemen het mee maar het hoeft ons niet overheersend en negatief te blijven bepalen. We mogen groeien en helen.

En… en dat vind ik zo hoopvol… wat geweest is hoeft niet weg! Want jouw overlevingssysteem heeft ook zoveel goeds gebracht. Dat hoeft niet weg, maar er mag wel wat bijkomen. Je mag jezelf ondersteunen en gaan ontdekken wat je nodig hebt. Soms heb je daar iemand anders voor nodig, een vertrouwd iemand, een therapeut misschien, iemand die jou corrigerende, goede ervaringen geeft. Iemand die jou laat zien dat je oké bent, dat je er mag zijn, dat je mooi en waardevol bent, goed genoeg.

De vier A’s komen deze dagen regelmatig langs.
Awareness (je bewust zijn van wat er gebeurt van binnen en met je lichaam)
Ademen (lucht binnen krijgen en spanning uitademen)
Aarden (grond onder je voeten voelen, stevig gaan staan)
Aanraken (contact maken met jezelf en met de ander, aankijken, aanraken, een stem horen)

De stukken zijn nog heel…

Ik zit weer op mijn plek en voel me goed. Ik kan meteen de draad weer oppakken en wat ik zojuist ervaren heb sluit naadloos aan op de vraag van één van de cursisten die net aan de orde is. Mijn ervaring van uit elkaar vallen en weer een geheel worden, van mezelf koesteren en groot maken, deel ik met de groep. Ik verbaas me erover hoe stevig en stabiel ik er weer bij zit.

Dit is wat ik deze dagen vaker gezien heb. Mensen die kwetsbare, pijnlijke dingen uit hun leven delen, die dwars door een berg pijn en emotie heen gaan en die er zichtbaar sterker en anders uitkomen. Want dat is wat we op deze dagen doen: werken met onszelf, dicht bij onszelf blijven. Of zoals Michiel en Suzanne het regelmatig zeggen: ‘We puzzelen’. Zo is het precies… we zoeken de stukjes bij elkaar en kijken op welke plek ze horen. De ontbrekende stukken vullen we aan.

‘De stukken zijn nog heel…’ zegt Suzanne aan het eind van de tweede dag. Dat raakt me. Zo vaak zie ik gebroken levens in mijn praktijk, om me heen. Zoveel stukken ook in mijn eigen leven. Soms lijkt het onbegonnen werk om het nog bij elkaar te puzzelen. Maar de stukken zijn nog heel. Natuurlijk denk ik meteen aan de voorkant van mijn boek ‘Doorleven‘ waar Kintsugi op uitgebeeld staat. Die prachtige Japanse kunstvorm waarbij gebroken serviesgoed aan elkaar wordt gelijmd met goudlijm. Het maakt me blij. De stukken zijn nog heel! Dat geldt voor mij maar ook voor iedereen.

Toen en straks

De dagen vliegen voorbij. Ik zuig als een spons alles in me op. Ik ben ook moe van alle indrukken, van mijn eigen harde werken, van de gesprekken en contacten die leuk maar ook intensief zijn. We sluiten de driedaagse af op een mooie manier. We maken allemaal twee tekeningen. Een over vroeger, één over de toekomst. We maken bij beide tekeningen ook een gedicht of zoeken er een lied bij. Eén voor één presenteren we onze levens. Het is ontroerend om te horen en te zien. Wat een levenskracht in ieder mens. Iedereen heeft op zijn manier pijn opgelopen aan het leven, iedereen is tot bloei aan het komen. Ik laat mijn tekeningen zien en vertel er iets bij. Tekenen is niet mijn sterkste kant maar de woorden erbij vertellen genoeg.

Vroeger
Kwetsbaar en gekwetst
Bang en gevangen
Verdrietig en ongetroost
Uit elkaar gevallen
Scherven van het bestaan
Meer dood dan levend

Nu en straks
Kwetsbaar en krachtig
Bang en vol vertrouwen
Verdrietig en blij
De scherven bij elkaar
Verbonden met goudlijm
Gebroken, geheeld, bruikbaar
Springlevend

Ook een opleiding, training of nascholing volgen aan het Kempler Instituut? 

Kijk op de website voor meer informatie.