Aankondiging

‘Voor jou!’ Jan Willem gooit een grote witte envelop naast me op de bank. Ik leg hem aan de kant, het zal wel reclame zijn, en verdiep me eerst in mijn tijdschrift. Op de laatste pagina zie ik de aankondiging van het artikel waar ik een tijd geleden een interview voor heb gehad. In de linkerbovenhoek een foto van mij, gemaakt op een ijskoude dag in november vorig jaar. Het woord ‘MISBRUIKT’ springt vanaf de de aankondiging mijn kamer in. Best wel confronterend om dat zo te zien staan.

Ik bekijk de aankondiging nog eens. Mijn oog valt op de foto rechts onderin. Dat ben ik ook. Dat leuke, schattige meisje die haar zusje de kerk in mag dragen als ze gedoopt wordt. Gek genoeg herinner ik me nog twee dingen van die dag. Dat ik mijn zomerhoed ophad terwijl ik al winterkleren droeg en dat de vloer in de kerk schuin afliep waardoor ik bang was dat ik mijn zusje zou laten vallen. Gelukkig ging alles goed.

Foto

‘Kijk nou, wat leuk, volgende keer sta ik erin!’ zeg ik tegen JW als ik hem de aankondiging laat zien. Dan zie ik de envelop weer liggen. Ik scheur hem open en haal er een tijdschrift uit. Ik staar naar de voorkant en krijg er een kleur van. Dat ben ik!

Het tijdschrift dat over twee weken in de winkel en op de deurmat bij de abonnees ligt, is alvast aan mij opgestuurd. Ik bekijk de foto aandachtig. ‘Eigenlijk ben je best een mooie vrouw’ zeg ik tegen mezelf. Mijn haar is sinds corona langer, mijn bril past bij de kleur van de jurk, ik zie het kuiltje in mijn wang en lichtjes in mijn ogen. Ik blader snel naar het artikel. Nog een pagina grote foto, ook prachtig, dan een paar kleine foto’s en het artikel.

Ik post de foto en de aankondiging op facebook. De ene na de andere reactie verschijnt. Ik ben er stil van. ‘Mooi van binnen en van buiten’ schrijft iemand. In het voorwoord van het magazine schrijft de hoofdredacteur, Thea Westerbeek:

‘Slachtoffers van seksueel misbruik zijn herhaaldelijk, pijnlijk en destructief in hun persoonlijke integriteit aangetast. Toch komt het voor dat – met Gods hulp, met therapie en met vallen en opstaan – herstel mogelijk is. Daarvan is Judith Stoker in dit nummer een voorbeeld. Ze zegt: ‘Uit mijn puin maakte God een mooi bouwwerk.’ Ik noem dat dus een wonder.’

Ik hou van mij

Ik kijk nog eens naar de twee foto’s. De foto van het jonge meisje en die van de vrouw die ik geworden ben. Daartussen zit zo’n 35 jaar en in die periode is veel gebeurd. Het seksueel misbruik dat ik meemaakte in mijn kindertijd, maar ook later in mijn jeugd door anderen, zorgde ervoor dat mijn zelfbeeld aan gruzelementen lag. Ik hield niet van mezelf en ik kon me ook niet voorstellen dat anderen dat wel zouden doen. Hooguit omdat ze er zelf voordeel van zouden hebben. Dat dat geen houden van is, realiseerde ik me niet. Ik verdiende mijn bestaansrecht door te presteren en er voor anderen te zijn.

Eigenliefde, zelfcompassie waren woorden die niet in mijn woordenboek voorkwamen. Een lang proces van herstel, waar ik over schrijf in ‘Tranen in mijn koffie‘ en ‘Adem in, Adem uit‘, maken dat ik nu steeds vaker, en overtuigder durf te zeggen: ‘Ik hou van mij’.

Ik schreef in Adem in, Adem uit over dit liedje van Harry Jekkers, ik hou van mij. Inmiddels ben ik alweer vier jaar verder en kijkend naar de foto op de voorpagina van het magazine denk ik: ‘Ja, ik hou weer een beetje meer van mij.’ Ik pak mijn boek er nog eens bij en lees wat ik er toen over schreef. Weer treffen de regels van het liedje me:

Want ik hou van van jou
Is niet de sleutel tot de ander
Maar ik hou van mij
Al klinkt dat bot en slecht
Want wie van zichzelf houdt
Die geeft pas echt iets kostbaars
Als hij ‘ik hou van jou’
Tegen een ander zegt

Je naaste liefhebben… als jezelf

Van jezelf houden, zelfcompassie hebben, mag dat eigenlijk wel? Het klinkt bijna een beetje vies, egocentrisch. En moet je, juist als christen, niet meer gericht zijn op het dienen van de ander? Ik heb in mijn leven al heel wat preken gehoord over naastenliefde, dienen, vergeven, gastvrij zijn, er zijn voor de ander, etc. De eerste preek over houden van jezelf en hóe dan, moet ik nog horen. In Matteüs 22:38-39 staat:

Jezus antwoordde: ‘De eerste en belangrijkste regel is deze: De Heer is je God. Je moet van hem houden met je hele hart, met je hele ziel, en met je hele verstand. Maar de tweede regel is net zo belangrijk: Van de mensen om je heen moet je evenveel houden als van jezelf.

Ik hou van mij… zelfcompassie… het is een opdracht! Jezus zelf gaf deze samenvatting van de wet. Wat fantastisch dat Hij niet zei: ‘Waar het om gaat is dat je je hele leven inzet voor Mij, de kerk en je medemens en cijfer jezelf vooral weg.’ Nee, even belangrijk als van God houden is van jezelf houden én van de ander houden. Allemaal even veel, alles in balans.

Zelfcompassie

Zelfcompassie is eigenlijk niet veel anders dan compassie. Compassie bestaat uit twee woorden: Com (gezamenlijk) en Pati (lijden). Het is dus in eerste instantie een bewogen zijn met de ander. Zelfcompassie bestaat uit drie onderdelen:

• Zelfwaardering: het jezelf op waarde kunnen schatten, jezelf niet kleiner of groter maken dan je bent.
• Zelfaanvaarding: jezelf kunnen accepteren, met alles wie en wat je bent (en hoe je zo geworden bent).
• Zelfrespect: respect hebben voor jezelf, je grenzen, je behoeften en die serieus nemen.

Zelfcompassie staat tegenover zelfhaat en, iets minder extreem, je innerlijke criticus. Het heeft er alles mee te maken dat je van jezelf mag zijn wie je bent, met je mooie én je minder mooie kanten. Natuurlijk mag je streven naar verbetering en mag je je onhebbelijkheden aanpakken. Het is prima om kritisch te zijn op je eigen doen en laten, maar niet als je daarmee jezelf stelselmatig naar beneden haalt zodat je de moeite waard niet meer bent. Want dan kom je terecht waar ik mezelf heel lang in heb bevonden: ik mag leven als ik nuttig ben. Het werkt perfectionisme, overgevoeligheid voor afwijzing, depressie en eenzaamheid in de hand.

Tips

Het is niet eenvoudig om, als je een beschadigd bent door het leven of door mensen, echt van jezelf te houden. Daarom wil ik je graag een aantal tips geven om ermee te oefenen.

• Zorg goed voor jezelf in alle opzichten: Luister naar je lijf, leef gezond, beweeg voldoende
• Geef jezelf eens een compliment (in woorden of daden)
• Breng tijd met jezelf door op een manier die jij prettig vindt
• Accepteer dat je soms ook mindere dagen hebt, chagrijnig bent of het even niet ziet zitten (zorg juist dan éxtra goed voor jezelf)
• Behandel jezelf zoals je je beste vriend behandelt
• Reflecteer regelmatig (liefst elke dag) op jezelf: Waar ben je tevreden over?
• Leg de lat lager: ga eens na of je de dingen doet omdat je ze wilt doen of omdat je ze moet doen
• Stop met vergelijken: jij bent oké en je hebt unieke en waardevolle eigenschappen en talenten
• Lees nog eens dat lieve kaartje dat je kreeg, onderzoek hoe God naar je kijkt, geloof mensen als ze iets aardigs tegen je zeggen
• Leg je eigen innerlijke criticus soms even het zwijgen op en luister naar andere stemmen (muziek, een goed boek, een gesprek met iemand, etc.)

Van jezelf houden gaat met vallen en opstaan. Soms lukt het en soms niet. Geeft niets, gewoon blijven proberen en weet je wat echt helpt? Deel met anderen hoe je je voelt, wat je denkt, hoe streng je voor jezelf bent. De ander kan tegengas geven aan jouw strenge normen, hoge eisen en minderwaardige gedachten. Misschien geloof je ze in eerste niet eens, maar toch… hoe meer tegengeluid je krijgt, hoe meer je het durft te geloven.

Vriendelijk

Ik lees de reacties op mijn foto op facebook. Want ja… ik heb ook dat tegengeluid nodig, af en toe even horen dat ik écht oké ben. Mijn zelfbeeld ligt allang niet meer aan barrels, maar hier en daar zijn nog wel wat lege plekken, beschadigingen en littekens die opspelen. Bekruipt me soms toch nog het gevoel: wat doe ik ertoe? Ben ik onzeker over wie ik ben en over wat ik mag doen.

Onder alle reacties reageer ik: ‘Wow… ik word hier stil van… jullie opmerkingen… ik een mooie vrouw… heel voorzichtig geloof ik het. Dankbaar…’ Daarop zegt iemand: ‘Ik zou wensen dat we onszelf af en toe door de ogen van een ander konden zien, om zo een eerlijker/vriendelijker beeld van onszelf te krijgen.’

Precies dat! Een eerlijker en vriendelijker beeld van onszelf. Dat is wat zelfcompassie doet. Ik hou van mij, een hoofdstuk uit mijn boek Adem in, Adem uit. Een aanrader als jij ook wilt leren om van jezelf te houden.

Ik hou van mij, hou jij van jou? Ik wens het je van harte toe!

Adem in, Adem uit – Leven in het ritme van prediker 3
Een boek dat geschikt is voor persoonlijk gebruik en gebruik in groepen.
In elk hoofdstuk staan vragen om mee aan de slag te gaan.
Te bestellen bij de boekhandel of in mijn webshop.