De fiets
Ik wist het zeker. Ik had verreweg het mooiste cadeau gekocht wat ik kon bedenken voor de verjaardag van onze zesjarige pleegdochter. Ik had er lang naar gezocht, want hij moest precies zo zijn als ik in gedachten had. Roze, glimmend, leuke details. Het kon me niet eens veel schelen wat hij zou kosten. Ze wist er zelf niets van en ze had ook geen vermoeden. Op haar verlanglijstje stonden hele andere cadeau-wensen.
Op de dag van haar verjaardag stond de roze meisjesfiets in de woonkamer met een kleed erover heen. Traditiegetrouw zongen we haar wakker en gaven we cadeautjes op bed. Maar ons cadeau was te groot, dus in pyjama naar beneden. Ik keek haar vol verwachting aan toen ze het kleed van de fiets aftrok.
De teleurstelling was op haar gezicht af te lezen. Ze bekeek hem, wilde er pas na veel aandringen even op zitten en liet hem verder links liggen. Aan de visite die later die dag kwam liet ze als eerste haar andere cadeaus zien.
Ik was boos en teleurgesteld. Ik had het zo goed willen doen. Pas jaren later begreep ik dat dit meisje door haar beperking niet in staat was om met onverwachte situaties om te gaan en daar goed op te reageren.
De cactus
Het is 17 december 2016. De presentatie van mijn boek ‘Adem in, Adem uit’. De gasten arriveren en ik krijg het ene na het andere cadeau. Prachtige bossen bloemen, flessen wijn, schilderijtjes, boekenleggers, cadeaukaarten en zelfs stuiterballen. Majorie, een studiegenoot, geeft mij een bakje met een plant erin. Verpakt in folie. Als ik de volgende dag op mijn gemak alle cadeau’s uitpak en een plekje geef zie ik dat het een bakje met cactussen is.
Ik moet erom lachen. Zou ze hebben geweten dat ik mezelf wel eens vergelijk met een cactus? Ik doe het net als een cactus goed op droge grond zonder al te veel voeding, heb maar af en toe water nodig, maar wel veel licht en warmte, groei langzaam, kan behoorlijk stekelig zijn, maar als ik eenmaal ga bloeien verschijnen de meest prachtige bloemen.
Eigenlijk best een merkwaardig cadeau, een cactus. En toch… anderhalf jaar later is de wijn op, zijn de bloemen allang dood, de cadeaukaarten opgemaakt en de stuiterballen kwijtgeraakt. Maar de cactus staat nog steeds op mijn kast. Als herinnering aan een kostbare avond.
Onverhoorde gebeden
Vanmorgen sprak Cor Verkade in onze kerk over gebed. Hij roerde een thema aan waar we allemaal wel mee te maken hebben: onverhoorde gebeden. Of misschien beter gezegd: onvervulde gebeden. Ik weet niet hoe jouw leven eruit ziet en wat je allemaal hebt meegemaakt maar er zullen vast dingen zijn die niet op jouw wensenlijstje stonden.
In mijn leven zijn ze er in ieder geval wel. Ik werd seksueel misbruikt als kind en als jongere door verschillende mensen. Ik heb een kinderwens maar mijn vruchtbare jaren zijn zo goed als voorbij. Mijn buik bleef leeg. Ik heb tot twee keer toe een plekje waarin huidkanker actief was moeten laten weghalen. Mijn maag en een stuk darm kwamen op onverklaarbare wijze door mijn middenrif heen naar boven en kwamen op de plek van mijn long te liggen. Een ingrijpende operatie volgde.
Als ik om me heen kijk dan zie ik zoveel onbegrijpelijke omstandigheden die waarschijnlijk voor de personen in kwestie onverhoorde gebeden zijn. Mensen die, in de bloei van hun leven, ziek worden en overlijden, ouders die kinderen verliezen of die een kindje krijgen met ernstige beperkingen. Relaties die stuklopen, huwelijken die eindigen in een echtscheiding. Mensen die de partner van hun dromen niet vinden, voor wie er geen prins op een wit paard langs kwam.
Merkwaardige cadeaus
In de preek van vanmorgen haalde Cor Verkade een citaat aan uit een boek van rabbijn Evers.
“Alles wat je van God krijgt is een cadeautje.”
Een mooie gedachte. Want wat is er leuker dan cadeautjes krijgen! Gister nog stond er iemand bij ons aan de deur om een cadeautje te brengen. Een bedankje omdat we haar zoon dit schooljaar zo vaak over de vloer hadden gehad. Niet nodig, maar o zo leuk! Cadeautjes zijn gewild.
Ik zie het hele leven als een cadeau van God aan mij. Hij wilde mij. Hier en nu. Hij gaf mij het leven en Hij heeft mijn tijd hier in Zijn hand. Een prachtig cadeau, met een heleboel kleine cadeautjes in zich. Adem om te leven, gezondheid, de meest geweldige man, een huis om in te wonen, voorspoed, talenten, genieten van zoveel goeds, humor, vrienden…
Maar hoe zit het dan met die andere dingen die ik in mijn leven kreeg? Alles wat je van God krijgt is een cadeautje. Nu kan je er natuurlijk heel theoretisch over gaan discussiëren of onrecht, lijden, ziekte en teleurstellingen bij God vandaan komen. Maar dat vind ik niet interessant. Als ik het leven zie als een cadeau van God, dan horen daar ook die moeilijke dingen bij.
‘Merkwaardige cadeaus’, noemt rabbijn Evers ze. Merkwaardig zijn ze zeker. En ze stonden ook niet op mijn verlanglijstje. Daarom is mijn eerste reactie als ik ze uitpak ook absoluut niet enthousiast.
Gebed
Een Joods gebed (of dat ook van de rabbijn afkomt weet ik niet) gaat als volgt:
Heer, dank u voor dit merkwaardige cadeau.
Help mij om het uit te pakken.
Als ik kijk naar het cadeau van het seksueel misbruik, dan had ik dat graag retour afzender gedaan. Die mogelijkheid was er niet. Het cadeau heeft jarenlang onuitgepakt in een donkere hoek van mijn levenshuis gestaan. Tot ik heel voorzichtig het papiertje eraf begon te halen en ging kijken wat erin zat. Misschien is het wel te vergelijken met die cactus die ik kreeg. Het was stekelig en als ik het aanraakte deed het pijn en bleven er bijna onzichtbare stekels in mijn huid achter waardoor ook de gewone dingen van de dag pijnlijk werden. Maar met de juiste verzorging en aandacht groeide de stekelige cactus uit tot een stevige bloeiende plant. Het misbruik vormde mij, maar gaf mij ook een hart voor anderen in nood. Het leerde mij doorzetten en niet opgeven. Het maakte mij gevoelig en ook daadkrachtig om op te staan tegen het taboe dat er heerst op seksueel misbruik.
Het cadeau van onze ongewenste kinderloosheid heeft iets heel waardevols gebracht. Voor zoveel kinderen hebben we korter of langer een veilige plek mogen bieden waar ze konden wonen en opgroeien. Vanmorgen, tijdens de preek, toen het ging over merkwaardige cadeaus keek ik even naar links. Daar zat een deel van de inhoud van dit bijzondere cadeau van kinderloosheid. Drie prachtige, bijzondere, soms ook complexe maar vooral heerlijke kids die niet in mijn buik hebben gewoond maar die in mijn hart wonen. Opeens voelde ik me rijker dan al die andere ouders bij elkaar.
Leven
Ik weet niet wat God nog meer voor mij in petto heeft, maar ik laat me verrassen. Als ik de controle op mijn leven, de gebeurtenissen en omstandigheden, mijn hang naar zekerheid en vastigheid loslaat, ontstaat er ruimte voor verrassingen.
Dan zit het leven vol cadeaus. Mooie, ontroerende, hilarische, spannende, onverwachte, gewenste, afzichtelijke, verdrietige en…. merkwaardige cadeaus. Ik wil ze graag hebben en als het een cadeau is dat niet op mijn wensenlijstje staat, dan bid ik dat God mij helpt met uitpakken en met het ontdekken van de inhoud.
Hoe herkenbaar. Af en toe vraag ik hem ook of het niet ietsjes minder mag? Dat ik begrijp dat hij niet meer zal geven dan hij weet dat ik aankan. En ik groei ook door alles dat ik op mijn bord krijg, maar soms zou ik ook willen dat het iets makkelijker zou gaan. Hoe dan ook, ik ervaar alles dat gebeurt als een nieuwe les en neem dat mee in mijn verdere ontwikkeling.