Voluit Leven

‘Van kramp naar kracht’, een boek dat ik ooit las en waarvan ik, behalve de titel, de rest vergeten ben.  Maar, geef toe, kracht klinkt een stuk lekkerder dan kramp. En voor het leven geldt dat zeker. Leven vanuit een bepaalde kramp, verplichtingen, moeten, verwachtingen… ik denk dat we het allemaal wel kennen.

Nu de training ‘Voluit Leven‘ is afgelopen komt het erop aan dat ik alles wat ik heb geleerd ook in de praktijk ga brengen. Ik zou het zonde vinden als ik de positieve wending die deze training mijn leven gegeven heeft weer zou kwijtraken en op de automatische piloot verder zou gaan. Dus heb ik een boek gekocht over ‘positieve psychologie’ met de treffende titel: ‘Dit is jouw leven!’ Enthousiast als ik ben, ben ik direct begonnen en maak ik alle bijbehorende oefeningen uit het boek.

Focus

Hoe vaak ligt onze focus op het positieve? Heel vaak niet. De maatschappij is doortrokken van een focus op het negatieve, op wat ontbreekt, op wat we nog niet hebben of nog niet zijn. Bekijk de reclames maar. Of de krantenberichten.

Laatst was ik bij de tandarts. De eerste vraag die ze stelde was: ‘Heeft u nog klachten?’ Best merkwaardig, nu ik er zo over nadenk. Hoewel, ik doe in mijn praktijk heel vaak hetzelfde. Als ik een nieuwe bezoeker in mijn praktijk krijg probeer ik in een uur tijd ‘het probleem’ op tafel te krijgen. De focus ligt op wat er niet werkt, op de problemen of de zorgen.

In de kerk gebeurt het ook. De vergaderingen van de kerkenraad of het oudstenteam gaan voor een groot deel over problemen en klachten. Ik hoor vanuit diverse gemeenten dat er bijna geen oudsten/ouderlingen te vinden zijn. Zou het er misschien mee te maken kunnen hebben dat de focus op het negatieve ligt, en het oudsteschap dus vooral energie kost in plaats van oplevert?

Op het werk moet het beter, sneller, moet er meer geproduceerd worden, meer patiënten door minder verpleegkundigen geholpen worden.

In ons werk als gezinshuisouder, en in de hele jeugdzorg, werkt het ook zo. We zijn verplicht om te werken aan doelen met de kinderen. Doelen die de nadruk leggen op wat er nu nog niet aanwezig is, die de onvolkomenheden en de problematiek van het kind benadrukken.

Energie

Als we leven vanuit een intrinsieke motivatie, overeenkomstig onze waarden, geeft dat energie. We maken keuzes waar we achter staan, hebben plezier in wat we doen, doen waar we goed in zijn en ontwikkelen onszelf. Maar al te vaak leven we niet zo en laten we ons leiden door een extrinsieke motivatie. We leven naar de verwachting van anderen, we doen dingen omdat ze nu eenmaal zo horen, of omdat men dat van ons gewend is. Je maakt keuzes die er of voor zorgen dat je een beloning ontvangt, of dat je een straf ontloopt. En… onze energie loopt langzaam weg.

Niet voor niets is burn out een verschijnsel dat steeds vaker, en bij steeds jongere mensen, voorkomt. Het heeft alles te maken met een gebrek aan Voluit Leven, leven vanuit je kracht.

Wat er maar al te vaak gebeurt is dat onze kracht verandert in een klacht. Herken je het?

Vaardigheden

Wil je positiever, met meer kracht,  in het leven komen te staan, meer voldoening én plezier uit het leven halen (ondanks misschien hele moeilijke omstandigheden… want die zijn en blijven er gewoon), is het belangrijk om te gaan kijken welke vaardigheden je gebruikt. Volgens psycholoog Alex Linley zijn er vier soorten vaardigheden:

• Sterke kanten: Vaardigheden waar je goed in bent én die je energie geven.
• Onderontwikkelde sterke kanten: Vaardigheden die je nog niet hebt ontwikkeld, maar die, als je ze ontdekt en gaat gebruiken je energie zullen geven.
• Aangeleerde vaardigheden: Vaardigheden waar je echt goed in bent en die je ook veel gebruikt maar die je geen energie geven.
• Tekortkomingen: Vaardigheden waar anderen in uitblinken maar jij niet. Als we proberen onze tekortkomingen op te sporen om eraan te werken kost dit bakken met energie en geeft het meestal niet veel resultaat op de lange termijn.

Voor mij is deze onderverdeling in vaardigheden een eye-opener! Ik ging er tot vandaag vanuit dat alles waar ik goed in ben een sterke kant van mij is en dat ik die vooral verder moet (oh alleen dat woordje ‘moet’ al…) ontwikkelen. Ik betrok hier God ook nog bij want, zo redeneerde ik, dat zijn allemaal talenten die ik gekregen heb en die mag je niet in de grond begraven.

Het verschil tussen aangeleerde vaardigheden (waar je dus heel goed in bent maar die je ook energie kosten) en sterke kanten (waar je ook goed in bent maar die ook nog ‘s energie opleveren) is een openbaring voor mij.

Ontdek je sterke kanten

In een oefening ga ik aan de slag om mijn sterke kanten én mijn aangeleerde vaardigheden te ontdekken. Ik heb een lijst waarop zo’n 50 sterke kanten / vaardigheden omschreven staan. In de eerste kolom staat een woord, in de tweede kolom een omschrijving met daarin nog meer eigenschappen, in de derde kolom kruis ik aan of deze eigenschap op mij van toepassing is en in de vierde kolom kruis ik aan of ik er energie / plezier aan beleef.

Eerst vul ik de hele lijst in om te zien of de eigenschap op mij van toepassing is en dan vul ik de vierde kolom in. Wat eruit komt is verrassend. Ik ontdek dat ik superveel sterke kanten heb. Ik schrijf in mijn schrift maar liefst 45 woorden op die ik beschouw als mijn sterke kanten. En als ik ze lees en bij elkaar zie voel ik me blij en enorm enthousiast. Woorden als: Daadkrachtig, enthousiast, voortvarend, efficiënt, ambitieus, toegewijd, bezield, humoristisch, inspirerend, ordelijk, volhardend, zelfstandig, wilskrachtig, serieus, denken in mogelijkheden springen van het papier af.

Aangeleerde vaardigheden

Ik maak ook een lijst van mijn aangeleerde vaardigheden.  Het zijn er 16 en als ik ze lees voel ik meteen het verschil met de andere lijst. De woorden alleen al maken me moe en passief. Woorden als: Aanpassingsvermogen, meegaand, zorgzaam, onbaatzuchtig, begripvol, meelevend, ondersteunend, empathisch krijgen opeens een andere kleur en smaak.

Ik begrijp meteen waar dat aan ligt. Dit zijn allemaal vaardigheden die ik me in de loop van mijn leven heb aangeleerd en waar ik steengoed in ben geworden omdat ze me wat opleverden. Of omdat ze me bestaansrecht gaven. Want als ik er maar ben voor een ander, als ik maar niet tot last ben, dan word ik gewaardeerd en mag ik er zijn. Maar word ik daar echt blij van? Geeft het me energie? Heel vaak niet!

Wat ik hier niet mee bedoel is dat deze vaardigheden slecht zijn! Zeker niet! Misschien lees jij het woordje ‘zorgzaam’ en betekent dat voor jou dat je daar juist energie van krijgt en en dat je daar plezier uithaalt. Dan is dat van jou dus een sterke kant.

Doe wat je kunt!

Ga voor jezelf eens na wat jouw sterke kanten en aangeleerde vaardigheden zijn. Misschien ontdek je in je zoektocht ook nog wel onderontwikkelde sterke kanten waar je mee aan de slag kunt.

Je hebt moed nodig om ook echt aan de slag te gaan met je sterke kanten. Maar ik ga ervan uit dat het zal werken als een positieve spiraal: Je ontdekt je sterke kanten, je gaat leven naar je waarden, je ontwikkelt je en wordt een completer mens, je krijgt meer zelfvertrouwen en je kunt het leven beter aan.

De focus komt te liggen op je kracht. Daarmee zijn de tekorten niet weg, daarmee zijn de problemen niet opgelost en de omstandigheden kunnen nog steeds moeilijk of oneerlijk zijn. Dat is nu eenmaal wat het leven ook is. Maar dat is het leven niet alleen! Verleg je aandacht van je klacht naar je kracht.

Ik daag je uit:

Doe niet alleen wat je kent
Doe wat je kunt!

Wil je ook aan de slag met positieve psychologie?
Bestel het boek: Dit is jouw leven!