Scheiding
40 procent van alle huwelijken in Nederland eindigt in een scheiding. Scheiden, het einde van een relatie, is een verlieservaring. Dat kan wat vreemd klinken, want soms maken mensen een hele bewuste keus om te scheiden, of is de scheiding het einde van een periode vol moeite of geweld. Uitspraken als ‘fijn dat je opnieuw kunt beginnen’ of ‘nu kun je eindelijk je eigen leven opbouwen’, wijzen helemaal niet op een verlies, eerder op een begin van iets nieuws.
In mijn praktijk begeleid ik regelmatig mensen die na hun scheiding vastlopen. Ze zijn burn-out, hebben depressieve gevoelens, schuldgevoelens, zijn zichzelf kwijt of ze blijven rondlopen met boosheid of teleurstelling. Vaak zijn ze in de war. Jarenlang hebben ze getwijfeld, gevochten, uiteindelijk zijn ze gescheiden en het lukt hen niet om een nieuw leven op te bouwen. Extra moeilijk wordt het als ze zien dat hun ex-partner de draad van het leven wel weer oppakt.
Verder leven na een scheiding, het gaat niet vanzelf. Een scheiding vraagt om rouw, postrelationele rouw. Rouwen over datgene wat er niet meer is of wat nooit meer zal komen.
Rouwen is roeien
In mijn boek ‘Doorleven – Omgaan met verlies en rouw’ schrijf ik uitgebreid over wat rouwen is. Het mooiste beeld waar ik rouwen graag mee beschrijf is ‘rouwen als roeien’. Het duale procesmodel, ontwikkeld door Stroebe en Schut, omschrijft rouwen als een proces waarbij steeds twee aspecten meespelen. Roeien met twee riemen. De ene riem is de verliesgerichte riem. Daarbij kijk je naar alles wat er geweest is, of wat er nooit zal komen. Sta je stil bij de emoties die dat met zich meebrengt en kijk je naar de herinneringen of dromen die daarbij horen. De andere riem is de herstelgerichte riem. Roeien met deze riem betekent dat je de draad van het leven weer oppakt. Je kijkt vooruit, bent bezig met het dagelijks leven, je begint aan iets nieuws en het leven krijgt weer kleur en invulling.
Roeien met maar één riem maakt dat je uiteindelijk in rondjes draait en niet vooruit komt. Alleen maar bezig zijn met het verlies kan voor een depressie zorgen. Alleen maar bezig zijn met doorleven, werken en de toekomst kan een burn-out opleveren.
Postrelationele rouw
Een scheiding is een verlieservaring. Je raakt allereerst je relatie kwijt en dat is pijnlijk. Want niemand begint aan relatie met in zijn achterhoofd dat het uiteindelijk op een scheiding uit zal lopen. Ook al is er nog zoveel gebeurd er zijn ook heel veel goede en mooie momenten geweest. Je verliest je relatie, je partner en daarmee ook een toekomstbeeld. Samen oud worden, samen dingen ondernemen, samen opa en oma zijn, samen… Je verliest iemand naast je.
Maar er kan nog veel meer verlies meespelen bij een scheiding. Misschien zie je de kinderen minder vaak, moest je verhuizen, verlies je inkomen. Daarnaast doet een scheiding ook iets met jezelf. Het kan je zelfvertrouwen en je zelfbeeld verstevigen, omdat je eindelijk voor jezelf kon kiezen, maar het kan je ook onzeker maken. Misschien voel je je wel waardeloos.
Na een scheiding ben je vooral geneigd om door te gaan met het leven, je nieuwe leven vorm te geven en datgene wat je hebt meegemaakt zo snel mogelijk achter je te laten. Dat is prima, want je moet ook verder, je moet leven, er zijn voor je kinderen misschien, werken en je bestaan weer vormgeven. Maar dat is slechts één deel van wat je te doen staat. Het andere deel, de verliesgerichte kant van een scheiding heeft ook zorg en aandacht nodig.
Je mag rouwen
Ben jij gescheiden en merk je dat je vastloopt met jezelf, met anderen, of misschien wel met God, blijf daar dan niet alleen mee. Zoek iemand die je vertrouwt, of een therapeut, waarmee je eens door jouw leven heen gaat. Geef jezelf de ruimte om te rouwen over wat je bent kwijtgeraakt. En rouwen is niet alleen maar verdriet hebben. Ook boosheid, verwarring, schuldgevoelens, angst, opluchting en dankbaarheid horen daarbij. Het mag er allemaal zijn. Het heeft ruimte nodig zodat jij weer ruimte krijgt om verder te kunnen leven. Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar jouw rol en aandeel in de relatie die stukgelopen is. Wat had jij zelf anders kunnen doen, wat heb je misschien niet gezegd of gedaan?
Wondverzorging
Kijk naar de scheiding als een wond in je leven. Misschien ben je geneigd om de wond snel te hechten en er een pleister overheen te plakken. Maar helaas werkt dat meestal niet goed. Ik had ooit een operatie waarbij de wond gehecht werd. Twee dagen later zat ik huilend van de pijn op de spoedeisende hulp. De arts verwijderde de hechtingen en spoelde de wond, die ontstoken was, schoon. Hij zei dat hij de wond niet opnieuw zou hechten. Het moest van binnenuit genezen. Eerst moest de troep eruit, en wat ik daaraan kon doen was spoelen. Daarna groeide het heel langzaam dicht. Het duurde maanden en nog steeds kan het litteken wat gevoelig zijn.
Zorg goed voor de wonden in jouw leven. En kom je er alleen niet uit, zoek dan hulp bij vrienden of een therapeut. Weet dat jouw pijn en verdriet, jouw boosheid en teleurstelling, welkom zijn bij God. Bij Hem kun je altijd terecht. Hij wil je heel maken, Hij wil met jou meegaan het leven door. Hij veroordeelt je niet maar staat op de uitkijk om je in Zijn armen te sluiten, je wonden te verzorgen en je een nieuw leven te geven.
Boekentips:
– Doorleven – Omgaan met verlies en rouw (Judith Stoker) (Een persoonlijk, praktisch en pastoraal boek over leren leven met een verlies) Te bestellen op www.judithstoker.nl/webshop
– Gebroken en toch heel (Bram de Blouw) (De weg van herstel na een echtscheiding)
– Loskomen (Marion Lutke) (Loskomen en verder leven na een narcistische relatie)
Dit artikel las ik in Bethesda magazine, en het slaat bij mij de spijker op de kop.
Ik -christen- ben sinds juni j.l gescheiden na bijna 36 jr huwelijk ,van een niet christelijke man, en ik dacht idd mijn leven weer een beetje op de rit te hebben maar ik denk dat ik nu pas begin te rouwen .
Dank voor de bemoedigende woorden.