Presentatie boek ‘Doorleven’
Welkom
Wat bijzonder om vanavond bij elkaar te zijn. Het maakt me dankbaar en ontroerd. Jullie hebben ervoor gekozen om vanavond hier te komen. Lizzy en Antonio skipten de verjaardag van hun zoon😊 (heeft hij er nu een verlieservaring bij?) En er is zelfs iemand die zijn eigen verjaardagsfeestje overboord kiepte om hier vanavond te zijn…
Kees, van harte gefeliciteerd! Voor jou natuurlijk een cadeau!
Over doorleven gesproken! Kees weet wat dat is. Jij verloor je moeder al jong. Wat een gemis! Als kind, jongere, een lege plek op je bruiloft, geen oma voor je kinderen… Het leven gaat door mét een lege plek die op sommige momenten nog steeds rauw aanvoelt. Rauw met au dan… hoewel, misschien is rauw met au überhaupt een betere spelling dan rouw.
Vanavond zijn er in deze zaal meer mensen die op jonge leeftijd een ouder verloren.
Een tijdje geleden sprak ik een dame van rond de 50 in mijn praktijk. Haar moeder overleed toen ze 2 jaar was en haar vader hertrouwde met een andere vrouw. Voor het oog was het een gewoon gezin maar deze vrouw groeide op, worstelend met het leven. Toen ze op 20 jarige leeftijd bij een hulpverlener terecht kwam en vertelde over het verlies van haar moeder en de link legde naar haar problemen zei de therapeut: ‘Wat je niet gekend hebt kun je ook niet missen!’
De therapie leverde de vrouw niets op. Nu, de 50 gepasseerd, praatten we over het verlies van haar moeder en kon de bevroren rouw eindelijk ontdooien. Mocht ze rouwen, praten, huilen, bezig zijn met haar moeder die ze zo graag gekend zou willen hebben. Mocht ze het verlies van haar moeder doorléven. En heel langzaam maar zeker knapte ze op, werden haar klachten minder en kreeg ze weer ruimte in haar hoofd en hart. Ze kon dóórleven.
Verlies
Verlies… we hebben er allemaal mee te maken in ons leven. Verliezen door overlijden, een partner (soms nog heel recent), een kind, een zus of broer, vriendin, een miskraam, een buur of collega, een vader of moeder, opa of oma. Allemaal zoals we hier vanavond zijn hebben we verlies. Hoewel…Toen we voor de stapcursus (de cursus die we volgden om de pleegzorg in te gaan) vulde ik een A4-tje vol verliezen in en kwam Jan Willem niet verder dan een gestolen fiets (maar wel een gazelle met staafremmen) en, dat was ook nog een verlieservaring, hij was twee keer gezakt voor zijn rijbewijs…
Maar er is meer dan alleen verlies van overlijden.
Ik denk aan het verlies van gezondheid doordat je een chronische ziekte hebt of de één na de andere beperking zich aandient. Linda, hier vanavond aanwezig, is voor mij hét voorbeeld van omgaan met verlies van gezondheid. Het hekwerk in haar rug zorgt voor blijvende beperkingen. Fulltime werken zit er niet in, een dagje uit gaat dankzij morfine en daarna bedrust. Maar wat houd ik van Linda’s levenslust. Dóórleven met een verlies. Het kan echt!
Als ik vanavond rondkijk zijn er heel veel mensen die verlies van gezondheid meemaakten of daar ook nu nog dagelijks mee geconfronteerd worden. Heel vaak niet zichtbaar aan de buitenkant, waardoor er weinig begrip en steun vanuit de omgeving is. Diabetes, chronische vermoeidheid, exceem, voedingsintolerantie, auto-immuunziektes, MS, ALS, Parkinson, blijvende lichamelijke klachten na een operatie of ongeval, rugproblemen, verlies van psychische gezondheid, angst, depressie, stoornissen…maak zelf de rij maar langer.
En wat dacht je van verlies van relaties. Het huwelijk waar je ooit instapte, misschien wel op een roze wolk, is uitgelopen op een nachtmerrie en nu sta je er alleen voor. Een immens groot verlies. Ja, ook als je er zelf voor gekozen hebt. Die opmerking krijgen mensen na hun scheiding met regelmaat: ‘Jij wilde toch scheiden? Nu heb je wat je wilde.’ Daarmee wordt voorbij gegaan aan het verdriet, de rouw die gepaard gaat met een scheiding. Wat met een scheiding verlies je meer dan alleen je partner. Je verliest ook een stukje van jezelf dat je gedeeld hebt met die ander; je verliest je droom van samen oud worden en samen opa en oma kunnen zijn. Misschien verlies je het vertrouwen in mensen. Je leeft verder in een gebroken gezin. Dat verdriet, dat verlies vraagt om een rouwproces!
Onzichtbaar
Verlies van relatie omdat je partner of je vader of moeder dementerend is. Wat een heftig proces is dat, iemand kwijtraken die er nog wel is.
Verlies van relatie omdat je je kind niet zelf kon opvoeden of omdat je als kind niet bij je ouders kon wonen. In ons gezinshuis hebben we er dagelijks mee te maken. Wat moet het ingewikkeld zijn als je niet zelf voor je kind kunt zorgen en als je ziet dat anderen dat overnemen. Hoe pijnlijk is het voor een kind om zomaar in een gezin te worden neergezet: ‘Zo, hier ga je wonen…’ Pleegzorg lijkt zo mooi, maar er zit een wereld vol verlies en rouw achter. Gelukkig soms ook met hele bijzondere momenten waarop ouders en kinderen wel samen kunnen zijn en de band in tact blijft of hersteld wordt. Of waarin een moeder na zeker zo’n 15 jaar afwezigheid weer in beeld komt en je haar gaat ontmoeten, he Mike!
En wat zijn er veel onzichtbare verliezen die we door het leven met ons meedragen. Ken je in jouw omgeving alleenstaande vrouwen of mannen? Heb je er ooit wel eens bij stil gestaan dat dat misschien geen bewuste keuze is? Vraag je wel eens aan hen hoe het voor hen is om alleen door het leven te gaan? Nodig je hen uit met kerst of na de kerkdienst? Een ongewild alleenstaande heeft vaak een dubbel onzichtbaar verlies, geen partner én geen kinderen. Dat raakt aan het verlies waar Jan Willem en ik mee te maken kregen in ons leven: Ongewenste kinderloosheid.
Oergevoel
Met mijn verstand zeg ik al een paar jaar tegen mezelf dat het niet heel handig is om boven de veertig nog een baby te krijgen, zeker niet gezien alle bezigheden waar ik zo eindeloos van geniet. Maar dan is het zomer 2019 en opeens heb ik weer zo’n oergevoel. Mijn hoofd en gevoel slaan op hol en leiden een compleet eigen leven. In theorie zou ik zwanger kunnen zijn… het zou toch wel een heel groot cadeau zijn van God; en wat een getuigenis ook!
In mijn hoofd regel ik mijn zwangerschapsverlof en bedenk ik voor de duizendste keer hoe grappig een kind wat een beetje van Jan Willem en een beetje van mij heeft wel moet zijn. Het zou absoluut mijn voeten hebben, mijn tenen zijn de mooiste namelijk. Het kind zal de muzikaliteit van Jan Willem hebben, en zijn benen, want Stokerbeentjes zijn echt leuk. En wat voor hoofd… wat zal het een leuke mix zijn. Ik stel me voor hoe onze kids trots zullen zijn op het nieuwe gezinslid, hoewel het natuurlijk ook irritatie op gaat leveren, en hoe we grappen zullen maken over schijtluiers, zure melklucht en de boeren en scheten ongelimiteerd zullen klinken in huize Stoker nu de baby dat ook mag.
En dan word ik ongesteld. Een dag lang ben ik van slag en chagrijnig. En boos op mezelf. Waarom laat ik me toch zo gaan in mijn fantasie? Ik deel het met niemand en ben alleen met mijn verdriet. Absoluut in strijd met wat ik anderen met verlies aanraad, dus daarom deel ik het vanavond alsnog 😉.
Doorleven
Zo kom ik op het thema van mijn boek. Doorleven – Omgaan met verlies en rouw. Wie schrijft er een boek over zo’n onderwerp? ‘Word je niet helemaal depressief van altijd maar met rouw bezig zijn?’ vroeg Pauline, mijn vriendin, een tijdje geleden. Maar nee, dat word ik niet, want ik slik namelijk preventief anti-depressiva 😊.
Het thema verlies speelt als een rode draad door mijn leven. Verlies van mijn kinderlijke onschuld en mijn zelf door seksueel misbruik, verlies van mijn zus die naar Nieuw Zeeland vertrok om daar een leven op te bouwen, verlies van psychische gezondheid door ernstige depressies, ongewenste kinderloosheid… En dan, in 2014 vertelt Marije, vanavond ook hier aanwezig, tijdens een kringavond van de kerk dat het kindje waarvan ze in blijde verwachting is anencefalie heeft. Het is maar de vraag of het levend geboren zal worden en als dat al zo is dan is de levensverwachting zeer kort, want een kindje met anencefalie heeft buiten de baarmoeder geen schijn van kans op leven. Het kindje krijgt al voor zijn geboorte een naam: Levi. Hij die verbindt. En dat doet hij. Marije draagt Levi met liefde en als kring en gemeente staan we om het gezin heen. Levi wordt op 8 mei 2015 geboren en mag 33 uur gekoesterd, geknuffeld, verzorgd en geliefd worden. 33 kostbare uren voordat hij naar huis, naar Zijn hemelse Vader gaat. In een indrukwekkende dankdienst voor zijn leven mag ik spreken over de tekst die zomaar in mijn gedachten kwam een paar weken daarvoor en die de trouwtekst van Marije en Richard blijkt te zijn.
Voor Marije en Richard begon het afscheid nemen en het doorléven van het verlies al tijdens de zwangerschap van Levi. Dat maakt dat het dóórleven na zijn overlijden ook kan. Natuurlijk, met gemis, met een lege plek, met verdriet, maar ook met dankbaarheid voor zijn leven. En hoe wonderlijk is het dat Marije weer zwanger raakt en er opnieuw leven groeit bij haar. Wat zijn we met z’n allen blij voor haar. Wat gunnen we haar dit kindje, wat een cadeau na zo’n verlies.
Nog een afscheid
Dan blijkt dat er ook met dit kindje iets aan de hand is. Een ernstige hartafwijking wordt geconstateerd. Maar het is operabel. Wat een zorgen, wat een vragen, wat een donkere wolk boven een periode die een blijde en verwachtingsvolle periode had moeten zijn. We bidden met elkaar en zijn vol vertrouwen in God die een God van wonderen is. Het is 22 maart 2016 als Ezra geboren wordt. Mét een ernstige hartafwijking. Diezelfde dag volgt een eerste operatie. Er volgen spannende momenten en met elkaar bidden we voortdurend om bescherming voor Ezra’s leven. En dan, drie weken later, het piepje van mijn telefoon. Het berichtje van Marije dat Ezra naar Zijn hemelse vader en zijn broertje is gegaan. Het leven staat even stil. Hoe kan dit? Hoe kunnen Marije, Richard en hun kinderen dit dragen? Hoe kun je doorleven na zo’n verlies?
Een week later is er weer een dienst. Er zijn nauwelijks woorden te vinden, wat valt er nog te zeggen? Ik voel me intens verbonden met Marije. Haar lege handen die zo graag hadden willen zorgen, mijn lege buik die zo graag had willen dragen.
De levens van Levi en Ezra zijn kort geweest, maar van onschatbare waarde. Hun levens én hun heengaan raken mijn verlies en maken een diep verlangen in mij wakker om van betekenis te zijn voor ieder die met verlies te maken krijgt. Er wordt iets geboren bij mij van binnen. Ik ben op dat moment bezig met mijn studie aan het Kempler Instituut en weet opeens wat het thema wordt van mijn scriptie: Leren leven met verlies.
Opdragen
In een scriptie kan ik mijn ei niet helemaal kwijt dus ik wil meer. Ik wil een boek over verlies, rouw en geloof. Een boek met levensverhalen maar ook met informatie en praktische tips, een boek voor mensen die met verlies te maken krijgen, met wat voor verlies dan ook, maar ook voor hun omgeving. Want wat zeg je of wat doe je als je dichtbij iemand staat die met verlies geconfronteerd wordt?
Het boek kwam er en heb ik vanavond in handen. Doorleven – Omgaan met verlies en rouw. Dit boek draag ik op aan jou Marije zodat de namen van Levi en Ezra nog vaak genoemd zullen worden en zichtbaar blijven.
Zoals jullie zien staat op de voorkant van het boek: ‘Praktisch Persoonlijk Pastoraal’. Een knipoog naar de prachtige opleiding waar Corlien Doodkorte directeur van is. Als geen ander weet Corlien wat het is om verlies in haar leven mee te maken. In januari dit jaar vreesden we nog voor haar leven, zo ernstig ziek was ze. Eigenlijk wilden we graag samen dit boek schrijven maar het lukte niet. Mijn tempo lag zo allemachtig hoog dat het niet bij te benen was voor Corlien die nog herstellende was van haar ernstige ziek zijn. Dat geeft niets Corlien, want jouw gezondheid is zoveel meer waard dan een boek! Wat ben ik blij dat jij er nog bent, dat je hier bent vanavond!
Inhoud van Doorleven
Ik wil iets vertellen over de inhoud van het boek:
- Het is geschikt voor iedereen want iedereen heeft verlies in zijn leven.
- Voor alle soorten verlies is het boek van toepassing.
- Je zult er een stuk theorie in vinden zoals we dat op de rouwgroep, waar ik samen met Sophie Hagen leiding aan geef, behandelen.
- Er staan praktische tips in voor als je midden in een rouwproces zit.
- Ook vind je praktische tips voor de omgeving.
- Natuurlijk sta ik stil bij wat de bijbel over verlies te zeggen heeft en wat verlies kan doen met je geloofsleven.
- Ik maak onderscheid tussen rouw die troost nodig heeft en rouw die therapie vraagt.
- Aan het eind van ieder hoofdstuk staan vragen om mee aan de slag te gaan of in groepsverband te bespreken.
Kinstukoroi
Graag wil ik iets zeggen over de omslag van het boek. Misschien kennen jullie het wel, de Japanse kunstvorm Kintsukoroi waarbij gebroken serviesgoed gelijmd wordt met goudlijm. Door het aanbrengen van de lijm wordt het voorwerp weer bruikbaar en nog mooier dan daarvoor. Dat beeld wordt weergegeven op de omslag van het boek en is zo tekenend voor verlies en rouw, voor dóórleven.
Ik kan er uit ervaring over meepraten. In mijn leven zijn door God en mensen liters goudlijm aangebracht. Het eerste laagje door Kees en Sija bij wie ik in huis mocht wonen in mijn studententijd. Een dikke laag goudlijm door Jan Willem die door alles heen bij mij is gebleven. Dank je wel voor wie jij bent! Ook dit avontuur hebben we weer overleefd :). Henry en Trudie hebben eindeloos veel goudlijm gebruikt om de scherven van mijn verleden weer aan elkaar te lijmen. Ik weet niet hoeveel avonden ik daar op de bank heb gezeten. En wie had kunnen denken dat we vanavond hier zouden staan? Reijer, jouw trouw, jouw steeds blijven geloven in een goede afloop…wat heeft dat veel voor mij betekend. Goudlijm. Hugo en Anja, er gaat niets boven vrienden die trouw zijn en die onvoorwaardelijk bij je blijven en in je geloven. Mijn vrienden uit de Kempler-periode, Jiska en Pauline, wat hebben we veel meegemaakt in die jaren en ook daar zijn stukjes van mijn leven geheeld en is er nieuwe goudlijm aangebracht. En dan vandaag… vanuit het niets krijg ik een weer een hele grote klodder goudlijm. Van Esmiralda, onze pleegdochter die 10 jaar bij ons gewoond heeft. 4 jaar was ze toen ze kwam, 14 toen ze vertrok en vandaag vertelde ze ons dat wij opa en oma gaan worden. Ik ben echt zo dankbaar!
Uitgever
Een boek komt er niet zonder uitgever. En wat heb ik het getroffen met Theo. Theo die zijn handtekening onder het contract van dit boek zette zonder ook nog maar één letter gelezen te hebben. Een gelovig man dus… Wat was het weer een feest om samen met hem dit boek te maken zoals we het nu in handen hebben. Ik leer Theo steeds beter kennen. Onlangs ontmoetten we elkaar als auteurs en uitgever. We deelden onze levensverhalen en ook Theo vertelde zijn verhaal. Een verhaal waar ook verlies in voorkomt. Verlies en winst! Theo is zijn droom aan het waarmaken en wat hebben we het als Triple auteurs goed met hem!
Bedankt Theo, en omdat ik weet dat jij met de hand corrigeert, en ik zeker weten aan een volgend boek ga beginnen, heb ik een toepasselijk cadeautje voor je (Theo krijgt een gegraveerde pen). En natuurlijk mijn boek 😊, een gesigneerde. Omdat ik je weer heel wat uren bij je gezin vandaan heb gehouden geef ik jullie ook iets om samen van te genieten als je morgenavond op de bank zit (een reuze grote chocoladeletter)!
Ik ga het afronden. Neem straks een kijkje bij de boekentafel, wil je dat ik iets in je boek schrijf loop dat even langs! Geniet vooral ook van wat lekkers en van elkaar! Ga naar huis met een boek én een koek! Gebakken door mijn lieve nicht Marlot ter herinnering aan vanavond en om het leven te vieren.
Ik zeg: Doorleven maar!!!
Doorleven – Omgaan met verlies en rouw / € 19.95 / 240 pagina’s
Bedankt voor het delen van dit artikel over het boek. Mooi dat dit thema rouw zo uitvoerig besproken wordt. Ik denk dat velen er wat aan kunnen hebben. Zowel aan praktische tips als de manier van verwerking van verlies.