Geraakt

In mei 2017 schreef ik een blog over een moedig, mooi en kwetsbaar mens die korte tijd na onze ontmoeting een ongeneeslijke agressieve vorm van kanker bleek te hebben. Nog geen vier maanden later overlijdt ze.

Gisteravond word ik aan haar herinnerd als tijdens de rouwverwerkingsavond haar dochter mij een foto laat zien. Moeder op de fiets. De foto is op haar rug genomen. Ze fietst zo weg, de foto uit, het leven uit, weg bij haar man en kinderen, bij haar kleinkinderen. Ze is Thuis gekomen. De foto ontroert me.

Later op de avond laat diezelfde dochter mij een lied horen. Ik ken het niet. Maar het is prachtig. ‘Het was de tijd om thuis te komen…’ is een regel die meezingt als ik naar huis ga. Woorden waar ik vanmorgen mee wakker word.

Tijd

‘Het was de tijd om thuis te komen…’ Het klinkt zo mooi, zo vol overgave en berusting. Thuiskomen is toch één van de fijnste dingen van het leven. Thuiskomen na een lange dag werken, na een vergadering, na een verjaardag. Thuiskomen na een vakantie vind ik ieder jaar weer een feest.

Maar als we het hebben over thuiskomen in de zin van overlijden, zit er ook een andere kant aan. Een pijnlijke kant. Een kant voor de achterblijvers. Een rauwe realiteit die verder gaat zonder diegene waar je zoveel van hield.

‘Het was de tijd om thuis te komen…’ Gods tijd. Hij heeft een perfecte timing, daar ben ik zeker van, maar voor ons beperkte mensen is dat niet altijd zo zichtbaar en tastbaar. Mensen worden plotseling ziek, krijgen een ongeval of hartstilstand. Kinderen overlijden soms nog voor ze geboren worden. Het leven kan zo zwaar zijn dat iemand zelfmoord pleegt. Een vader overlijdt en laat een gezin met jonge kinderen achter. Een moeder overlijdt en wie zal de zorg voor haar kinderen op zich nemen? Een vriendin valt weg terwijl er nog zoveel plannen waren om samen te doen. Tijd om thuis te komen?

Lied

Omdat alleen het zinnetje ‘Het was de tijd om thuis te komen…’ maar in mijn hoofd is blijven hangen zoek ik het lied op youtube op. Er zijn twee varianten. Een mannelijke en een vrouwelijke. De laatste heb ik gisteravond gehoord. Ik luister naar de mannelijke versie:

Het was de tijd
om thuis te komen.
Het was de tijd,
U riep zijn naam.
Het was de tijd,
de deur ging open
zodat hij naar huis kon gaan.

Vader in de hemel
toch willen wij U vragen:
“Waarom?”
want we begrijpen het niet.
Vader in de hemel
help ons dit te dragen:
de pijn, de leegte, het verdriet.

Het was de tijd …
Dank U, onze Vader
dat we mogen weten
dat hij nu heel dicht bij U is.
Dank U, onze Vader
dat we mogen weten
dat Uw Geest, de Trooster bij ons is.

Het was de tijd,
de deur ging open
zodat hij naar huis kon gaan.

(Marcel en Lydia Zimmer)

Als ik naar het lied luister komen er herinneringen boven. Het was de tijd, de deur ging open, zodat hij naar huis kon gaan… Ik denk aan de kleine Levi die 33 uur tijd kreeg om gekoesterd te worden door zijn papa en mama. Toen was het tijd. Ik denk aan Ezra. 3 weken gevochten voor zijn leventje in een ziekenhuis. Toen was het tijd.
(Je kan het verhaal van Levi en Ezra lezen in het boek: Kinderen voor de overkant)

Geboortedag

Ik wil het lied graag delen met Marije, de moeder van Levi en Ezra en stuur een whatsappje met de link. Ze kent het vast al wel, maar ik vind het belangrijk om te laten weten dat ik Levi en Ezra niet vergeten ben. Ze zijn niet hier, maar toch ook wel.

Een tijdje later krijg ik een app terug met een foto:

 Ik krijg er kippenvel van en er rollen een paar tranen over mijn wangen. 22 maart 2016 Ezra’s geboortedag. Vandaag twee jaar geleden. Als de dag van gister herinner ik me het berichtje van zijn geboorte nog. En de weken erna. Weken vol spanning, gebed, hoop en zorg.

Ezra is thuis. Samen met Levi.

Het was de tijd …
Dank U, onze Vader
dat we mogen weten
dat hij nu heel dicht bij U is.
Dank U, onze Vader
dat we mogen weten
dat Uw Geest, de Trooster bij ons is.

Herinneren

Verlies blijft, ook als het leven (hoe onmogelijk dat ook kan lijken) verder gaat. Het gemis wordt niet minder als er meer dagen verstreken zijn.

Als er hoogtepunten in het leven zijn is jouw moeder, vader, broer of zus daar geen getuige meer van. Ervaringen kan je niet meer delen.

Het moment dat jouw zoon of dochter de musical in groep 8 opvoert en je vol trots kijkt maar ook voelt hoe pijnlijk is het dat jouw man of vrouw die ook zo trots geweest zou zijn er niet meer is.

Als je je kind voor het eerst naar school brengt en je je realiseert dat er voor jouw andere kindje nooit een stoeltje met een naam zal staan.

Vrienden van wie je een 40-jarig huwelijksfeest meemaakt terwijl jij de 10 jaar nog niet eens hebt mogen volmaken.

Pijnlijke momenten die loodzwaar aan kunnen voelen en emoties naar boven halen. Naast die momenten van gemis staan alle herinneringen die we koesteren en bij ons dragen. Zo’n mooi woord: Her-inneren. Iemand leeft verder in je innerlijk. Van binnen draag je hem of haar met je mee. Herinneringen die warme gevoelens losmaken, plezierige momenten oproepen, je dankbaar maken voor wat er wel geweest is.

Herinneringen zijn het gouden randje om verlies

Herinneringen die het verlies een gouden randje geven. In één van de boeken die ik voor mijn scriptie las stond een verhaal van iemand die zijn zoontje verloren had. Er werd aan de vader gevraagd of hij ermee kon leven dat zijn zoontje veel te jong overleden was. Hij antwoordde: Het gemis zou veel groter zijn geweest als hij nooit in mijn leven was gekomen. Nu heb ik al die jaren van hem mogen genieten en die herinneringen neemt niemand mij af.

Mooie en wijze woorden die je niet aan iemand op mag dringen maar die dit grote verdriet wel in een heel mooi kader zet.

Samen rouwen, samen herinneren

Op de rouwverwerkingsgroep waar ik samen met Sophie Hagen leiding aan geef, gaan we op verschillende manieren met elkaar aan de slag. Iedereen heeft zijn eigen verhaal, zijn eigen verlies, maar hoe fijn is om ervaringen te mogen delen, herkenning te vinden bij elkaar en samen stil te mogen staan bij herinneringen. Om elkaar te bemoedigen en tot steun te zijn om het leven weer op te pakken. Te kijken waar je tegenaan loopt en hoe je daar mee om kan gaan.

Rouwen doet iedereen op zijn eigen unieke manier. Iedereen moet zelf de weg door het leven met verlies vinden. Alleen, maar toch ook samen. Daarom vind ik de rouwgroep zo’n mooi gebeuren en zou ik iedereen wel een groepje mensen om hen heen gunnen om mee op te trekken.

Gister, op de creatieve avond, maakten we een notebook om herinneringen in vast te leggen. Als je wilde kon je er een foto in verwerken. Zo kwam die foto van moeder op de fiets op tafel.

We kijken er samen naar de foto. We hebben allebei onze eigen herinneringen. Ik heb haar slechts één uur mogen ontmoeten, maar dat ene uur heeft een onuitwisbare indruk gemaakt van een liefdevolle, gelovige vrouw met een groot hart voor iedereen om haar heen. Dochter heeft meer dan 40 jaar herinneringen aan haar moeder. Wat een leegte laat ze achter. Een leegte die gevuld zal worden door herinneringen. Daar gaat ze, op de fiets…

Het was de tijd
om thuis te komen.
Het was de tijd,
U riep haar naam.
Het was de tijd,
de deur ging open
zodat zij naar huis kon gaan.

Het was de tijd …
Dank U, onze Vader
dat we mogen weten
dat zij nu heel dicht bij U is.
Dank U, onze Vader
dat we mogen weten
dat Uw Geest, de Trooster bij ons is.

(Voor de vrouwelijke versie van het lied klik hier)

Heb je te maken gekregen met verlies in je leven en heb je hulp nodig of wil je ook deelnemen aan een rouwverwerkingsgroep, kijk dan voor meer informatie op: rouw.voltooidverledentijd.eu of stuur een mail.