Verdriet

‘Het is zoals het is, en dat vind ik zo verdrietig voor je…’

Ik zit midden in één van de gesprekken in mijn praktijk. Ik heb naar een levensverhaal geluisterd dat vol verliezen zit. Vele malen heeft deze vrouw afscheid moeten nemen van mensen die haar dierbaar waren. Nu zit ze op een dieptepunt in haar leven, voelt zich onrustig en eenzaam, is angstig, verdrietig en weet niet meer hoe het verder moet.

Ik laat het even stil zijn terwijl ik nadenk. Wat maken mensen toch veel mee. Wat een verdriet in één mensenleven.

Gericht op oplossingen

Wij zijn in onze maatschappij steeds gericht op oplossingen, verbeteringen en veranderingen. Heb je last van je rug? Dan ga je naar de huisarts of de fysiotherapeut. Heb je hoofdpijn? Neem je aspirine. Heb je het niet meer naar je zin op je werk? Ga je solliciteren. Bevalt de kerk je niet? Zoek je een andere. Loopt je huwelijk niet lekker? Scheiden is niet zo ingewikkeld meer tegenwoordig.

Er zijn voor ons vrouwen zelfs pilletjes te krijgen waarmee je de dag waarop je ongesteld wordt kunt verschuiven. Want die zou maar net in je vakantie vallen… Tjonge…

We willen het liefst alles uit ons leven bannen wat ongemakkelijk of pijnlijk is. Heel vaak kan dat wel, maar niet altijd. De vraag is ook of het altijd het beste voor ons is.

Je lijf liegt nooit

‘Je lijf liegt nooit!’, is één van de uitspraken die Lenie, mijn leertherapeut,

regelmatig doet. In de paar maanden dat ik bij haar in leertherapie ben komt dit onderwerp vrijwel iedere keer wel langs. Mijn lijf en ik… ik schreef er al over in mijn boek Adem in, adem uit. Ik heb m’n lichaam stelselmatig genegeerd en overvraagd. Maar ik leer er steeds beter naar te luisteren en het grappige is iedere keer weer dat mijn lichaam me iets vertelt dat klopt!

Als ik een knoop in mijn maag voel als er iets aan mij gevraagd wordt wat ik eigenlijk niet wil, kan ik dat negeren en toch gewoon ja zeggen. Meestal heb ik dan achteraf spijt en heb ik moeite om erop terug te komen. Als ik even stilsta, luister naar mijn lichaam en vandaar uit reageer, volg ik een goed advies op… iets dat klopt.

Wat is de boodschap?

Misschien zouden we iets vaker moeten stilstaan als we ons onplezierig voelen of als we dingen meemaken die niet prettig zijn.

Natuurlijk is het verleidelijk om bij hoofdpijn naar de aspirine te grijpen, maar wat vertelt die hoofdpijn ons eigenlijk? Hebben we ons te veel zorgen gemaakt? Is er spanning? Leven we ongezond?

Als er stress is op het werk, lijkt het het makkelijkst om maar van baan te switchen, maar misschien zou je er ook iets van kunnen leren. Waarom trek jij je het zo aan? Voel je je niet gezien? Hoe praat jij over collega’s? Ben je misschien jaloers omdat die ander de promotie heeft gekregen?

Verlies

Even terug naar het gesprek in mijn spreekkamer. Even voel ik me heel machteloos. Ik heb een brok in mijn keel. Ik denk aan de woorden van Lenie: ‘Je lijf liegt nooit’. Die brok in mijn keel betekent verdriet. Ik voel het verdriet van deze vrouw mee. Wat zou ik het graag oplossen.

Met een schok kom ik tot de ontdekking dat ik nu precies hetzelfde doe als alle anderen. Ik wil het oplossen, het verdriet wegnemen, een tip kunnen geven wat ze eraan kan doen, hoe het minder wordt. Ik realiseer me dat dat niet kan. Maar ook, dat dat helemaal niet is wat nodig is.

‘Het is zoals het is, en dat vind ik zo verdrietig voor je… je hebt zoveel verlies gehad door je leven heen. Daar mag je verdrietig over zijn. Zolang als het nodig is, zolang als er tranen zijn.’ Dan zijn we samen stil. Ik voel bewogenheid voor de vrouw tegenover me die haar tranen de vrije loop laat.

Dan praten we samen verder. Ik vertel haar over mijn ontdekking. Dat ik ook geneigd ben om het verdriet op te lossen zodat ze zich zo snel mogelijk weer goed voelt. Maar dat als we die route kiezen het verdriet niet weggaat maar onderdrukt wordt, weggestopt. Het is niet toegestaan, want het is lastig.

De oplossing

Als de vrouw naar huis is denk ik nog even na over het gesprek. Ik realiseer me dat ik in praktijk heb gebracht wat ik op mijn opleiding leer: ‘Iemand het probleem geven wat hij heeft.’

Als therapeut ben je geneigd te zoeken naar oplossingen. Maar heel veel dingen zijn niet op te lossen, niet in de zin van dat het dan weg is. Vandaag is mijn denkbeeld over wat een oplossing is veranderd.

De oplossing voor zoveel verlies en verdriet is dat het er mag zijn. Je hoeft er niet tegen te vechten, je mag het onder ogen zien en het aan alle kanten bekijken. Als je dat doet dan weet ik zeker dat er midden in dat verdriet ook ruimte komt voor iets nieuws. Dat herinneringen die goed waren naar boven komen en dat die als zonnestralen door de tranen heen een regenboog van hoop geven.

En ik als therapeut, of jij als naaste betrokkene bij iemand met verdriet, hoeft het niet op te lossen. Ik hoef er alleen maar te zijn en te luisteren, mee te kijken naar het verhaal, nieuwsgierig te zijn en laten weten dat het voor mij helemaal goed is, al duurt het nog maanden.

Jij en ik kunnen diegenen zijn die het leven hier en nu, mét het verlies, iets warmer maken. Iets minder eenzaam, iets vrolijker. Gewoon door ons hart te volgen en er voor die ander te zijn.

Een boekentip die bij deze blog past: ‘Gebroken wilskracht‘ (Jeffrey Wijnberg)