Gezondheid

We willen het allemaal: gezondheid. Maar wat is dat eigenlijk? ‘Ik wens je gezondheid toe’, klinkt het vaak bij een verjaardag. Volgens de WHO (world health organisation) is gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet allen maar het ontbreken van ziekte (1946). Als we zo naar gezondheid kijken is bijna niemand gezond. Toch vind ik het wel een mooie omschrijving. Zeker als we te maken hebben met lijden, met psychisch lijden. Aan de buitenkant niet te zien zoals sommige lichamelijke ziekten wel te zien zijn.

In één van de gesprekken met mijn SPV (sociaal psychiatrisch verpleegkundige) over mijn bipolaire stoornis en alle gevolgen van dien, bijvoorbeeld het neerleggen van al mijn werkzaamheden, zei hij: ‘Je bent aan het rouwen’. En dat klopt. Ik voel het verlies. Verlies van psychische gezondheid. Er was altijd al wel een kwetsbaarheid. Vele malen heb ik met depressie geworsteld. Nu is daar een bipolaire stoornis bij gekomen. En dat betekent verlies.

Verlies

Toen mijn SPV mijn lijden ‘verlies’ noemde dacht ik bij mezelf: ‘Hey, maar ik ben deskundig op het gebied van verlies en rouw. Daar ga ik wel uitkomen.’ Inmiddels ben ik 10 maanden verder en komt het verlies zo af en toe in volle heftigheid naar boven. Vandaag bijvoorbeeld toen ik niet naar de ledenvergadering van de beroepsvereniging kon omdat ik gister al mijn energie in het interview ‘Bij Jorieke’ heb gestopt (het interview is hier terug te luisteren (‘Bij Jorieke, 12 mei). Vroeger zou ik even vrolijk weer verder zijn gegaan. Dag in, dag uit. Altijd maar bezig, steeds weer nieuwe ideeën, productief zijn. Daar genoot ik oneindig van. Dat ik roofbouw op mijn lichaam en geest pleegde daar had ik geen idee van. ‘Je hebt jezelf gesloopt’, zei mijn SPV. En hij heeft gelijk. Wil ik gezond verder leven dan zal ik moeten inleveren, keuzes moeten maken. Keuzes die voor mij niet makkelijk zijn. Keuzes die voor mij verlies inhouden.

Winst

Een paar gesprekken verder zei mijn SPV: ‘Je kunt het ook zien als winst. Je doet nu iets niet, dus doe je iets goeds voor jezelf. Dat is winst.’ Ik moest er even over nadenken. De frustratie over mijn niet meer goed kunnen functioneren, had tot op dat moment de overhand. Maar deze opmerking zette me aan het denken. In mijn boek ‘Doorleven, omgaan met verlies en rouw‘ schrijf ik over ‘winst uit verlies’. Niet iedereen kan dat benoemen of zien. Soms is verlies zo rauw, zo pijnlijk dat er geen winst uit te behalen is. Maar heel vaak lukt het mensen om na verloop van (veel) tijd toch positieve dingen te zien uit een verlies. Het kan van alles zijn: Meer tijd doorbrengen met de kinderen, eindelijk die droom waarmaken, een eigen zaak beginnen, gezonde relaties aangaan, bewuster leven, etc. etc.

Mijn verlies van psychische gezondheid levert me ook iets goeds op. Ook al is dat soms moeilijk te benoemen. Maar als ik eerlijk ben dan is het ook heel fijn om meer thuis te zijn, meer mee te maken van de kinderen, avonden in de tuin zitten in plaats van aan het werk te zijn. Niet in de laatste plaats kan ik nu, in plaats van overal ja tegen te zeggen, keuzes gaan maken waar ik écht voor wil gaan. Niet meer klakkeloos ja zeggen tegen banen, activiteiten, spreekbeurten, maar heel bewust kiezen wat je met je tijd en energie gaat doen. Dat is pas gezond!

Rouwen

Als je een verlies meemaakt dan kom je in een rouwproces. Dat kunnen allerlei verliezen zijn:

• Een verlies van een geliefde
• Het verlies van een partner door dood of scheiding
• Verlies van relatie
• Het verlies van een kind door overlijden of door afstand/problemen die ontstaan zijn
• Verlies van gezondheid (lichamelijk of psychisch)
• Het verlies van bestaanszekerheid of werk

Er zijn nog veel meer verliezen te bedenken maar bij alle verliezen geldt dat er over gerouwd mag worden. Je komt in een proces van rouw. Rouwen is topsport. Ik vergelijk rouw graag met het beeld van een roeiboot. Rouwen is roeien met twee peddels. De ene peddel is die van het verlies. Je voelt de pijn van het verlies, misschien is er boosheid, angst, teleurstelling. Het hoort er allemaal bij en je mag de tijd nemen om daarbij stil te staan ofwel het verlies te doorléven. De andere peddel is die van het voortgaande leven, het herstel, weer doorgaan, keuzes maken, kortom dóórleven. Zolang er beweging is tussen deze twee peddels gaat het goed. Het is helemaal niet erg als je een tijdje met één peddel roeit maar na verloop van tijd mag de andere peddel er weer bijkomen zodat je vooruit gaat in plaats van rondjes te draaien.

Mijn proces

De diagnose ‘bipolaire stoornis (type 2)’ brengt bij mij een rouwproces op gang. In de eerste periode was dat vooral roeien met de peddel van verlies. O, wat was ik teleurgesteld, verdrietig, soms ook boos (zeg maar woest) en bang voor de toekomst. Heel langzaam kan ik ook de andere peddel oppakken en er voorzichtig mee roeien. Ik doe weer wat dingen, bij lange na niet wat ik hiervoor deed, maar daar wil ik ook niet naar terug. Ik neem weer deel aan de rouwgroep, ik spreek weer af met mensen die me na aan het hart liggen en gister heb ik een interview gehad bij Groot Nieuws Radio. Het is roeien met de peddel van herstel. Die peddels wisselen elkaar nu nog in hoog tempo af. Na een interview heb ik hersteltijd nodig. Vroeger zou ik mezelf die niet gegund hebben. Nu wel, omdat ik voel dat ik niet maar door kan blijven gaan. Dat kan wel maar dan gaat het koste van mijn gezondheid.

Leren leven mét verlies

Het gebroken leven hier op aarde brengt verlies met zich mee. We ontkomen er niet aan. Gelukkig is verlies niet het einde, maar kunnen we het verlies integreren in het leven. Dat is geen makkelijk proces maar het is mogelijk. Om daar heel bewust en actief mee bezig te zijn heb ik een aantal online cursussen geschreven die je stap voor stap meenemen in het rouwproces. Je krijgt inzicht en tools om ondanks het soms zo grote verlies toch door te kunnen leven. Op de pagina ‘Doorleven’ kun je er meer over lezen. Als je dat prettig vindt kun je tegen meerprijs ook (schriftelijk) begeleiding van mij krijgen.

Ik wens een ieder gezondheid toe. En als het aan gezondheid ontbreekt wens ik je toe dat er een dag komt waarin je de winst uit het verlies kunt zien.

Verkrijgbaar in de webshop:
Het boek Doorleven – Omgaan met verlies en rouw (€ 19,95)
Het boek Ik ben er nog (niet) (€ 23,95)
Cursussen Doorleven (€ 75,00)
Brochure Verlies en rouw (gratis)
Brochure Bipolaire Stoornis (gratis)